Naihanchi 1-3

Τα naihanchi kata (shodan, nidan και sandan) θεωρείται ότι προέρχονται από ένα ενιαίο αρχικό kata, το οποίο διαιρέθηκε μάλλον από τον Anko Itosu (1831-1915). Άλλες πηγές πιθανολογούν το δάσκαλό του Sokon “Bushi” Matsumura (του οποίου οι χρονολογίες γέννησης και θανάτου δεν είναι σαφώς καταγεγραμμένες, πάντως έζησε σχεδόν ολόκληρο το 19ο αιώνα). O Matsumura, άλλωστε, ήταν αυτός ο οποίος εισήγαγε το naihanchi kata στο karate, διδασκόμενός το από έναν Κινέζο στην περιοχή Tomari, ή σε κάποιο από τα ταξίδια του στην Κίνα και την Taiwan, ακολουθώντας τη διδασκαλία του συστήματος του “Λευκού Γερανού”.

Ιστορία

O Matsumura μαθήτευσε στην Taiwan υπό τον Κινέζο master Chanan και λέγεται ότι μετονόμασε τα kata chanan sho και dai σε naihanchi sho και dai. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, ο Itosu επινόησε το naihanchi shodan και μετονόμασε τα kata που διδάχτηκε από το Matsumura σε naihanchi nidan και sandan.

Άλλη εκδοχή υποδεικνύει ότι ο Κινέζος master που εισήγαγε το naihanchi στο karate ήταν ο Ason, ο οποίος δίδαξε το kata “naifuanchi”, ένα kata με παραπάνω από 100 κινήσεις! Πηγές αναφέρουν, λοιπόν, ότι ο Matsumura μαθήτευσε στο master Ason και αργότερα διαίρεσε το kata σε δύο.
Ως πιθανές πηγές – φόρμες του kata στην Κίνα αποτελούν οι dai-po-chin (“μεγάλο άρμα”) ή/και xiao-fan-che (“μικρό άρμα”).
Σε συνέντευξή του το 1972 ο Hohan Soken (1889-1982) αποδίδει την προέλευση του kata σε έναν Κινέζο που έζησε στην Okinawa, τον master Naihanchi.

Τη δεκαετία του 1960, ένας βελονιστής από την Okinawa, ο Daichi Kaneko, ταξίδεψε στην Taiwan, όπου μαθήτευσε στο κινέζικο σύστημα kung fu Dan Qiu Ban Bai He Quan, που αποτελεί μίξη του συστήματος του “Λευκού Γερανού” με άλλες τεχνικές. Εκεί διδάχτηκε το kata neixi (στα μανδαρινικά αποδίδεται ως “εσωτερικά στα γόνατα”), το οποίο προφέρεται στη διάλεκτο της επαρχίας Fuzhou ως nohanchi και παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το naihanchi.
Άλλες αναφορές αποδίδουν τη διαίρεση του kata στο Motobu Choki (1870-1944). Στον Motobu αποδίδεται και η παλαιότερη γραπτή αναφορά, ο οποίος διδάχτηκε τo kata από τους Sokon Matsumura, Anko Itosu και Kosaku Matsumora (1829-1898), και ο οποίος ακριβώς επιβεβαιώνει την κινέζικη προέλευση του kata, αν και αυτό σταμάτησε να εξασκείται στις κινέζικες πολεμικές τέχνες. Ο ίδιος θεωρούσε ότι περιείχε όλα όσα χρειάζεται κανείς προκειμένου να εξελιχθεί σε έναν ικανό μαχητή. Πολλοί λένε ότι το μόνο kata που άλλωστε γνώριζε ήταν το naihanchi! Η εξειδίκευση όμως των karateka τότε σε ένα μόνο kata, δεν ήταν και τόσο σπάνιο ή περίεργο.
Τα naihanchi θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικά kata. Ο μαθητής του Itosu o Kentsu Yabu (1866-1937) συχνά έλεγε στους μαθητές του : “το karate αρχίζει και τελειώνει με το naihanchi”, και τους παρακινούσε σε επαναλήψεις των 10.000 φορών, προκειμένου να τα κατανοήσουν πλήρως και προτού το επιδείξουν.

Προτού ο Itosu διαμορφώσει τα pinian kata, τα naihanchi ήταν κατά παράδοση τα πρώτα διδασκόμενα και βασικά kata των σχολών Tomari-te και Shuri-te, ενώ πολλοί κορυφαίοι karateka τα διδάχτηκαν και δίδαξαν με τη λογική ότι στο επόμενο kata θα μπορούσε να προχωρήσει κανείς αφού ολοκλήρωνε ένα κύκλο μελέτης και εξάσκησης έκαστου naihanchi kata για 2-3 χρόνια! O Itosu αναφερόταν στα naihanchi ως τα πιο εύκολα και πιο δύσκολα kata του karate.

Ο ιδρυτής του συστήματος Wado Ryu, o Hironori Otsuka (1892-1982), διατήρησε τη διδασκαλία του ενός και μόνο kata, χαρακτηρίζοντας τις “διδακτικές του διαιρέσεις” σχεδόν άχρηστες. Αυτό άλλωστε ήταν και το αγαπημένο του kata, το οποίο διδάχτηκε από τον Motobu. Στο βιβλίο του “Wado Ryu Karate”, αναφέρει ότι “δεν επαρκεί μια ολόκληρη ζωή για να κατανοήσει πλήρως κανείς το kata και υπάρχει κάτι εξαιρετικά βαθύ σε αυτό”.

Αυτό που αποτελεί πάντως μια γενική αλήθεια, είναι ότι ο άνθρωπος που δούλεψε συστηματικότερα σε θέματα διδασκαλίας του karate και συστηματοποίησης αυτής της διαδικασίας, είναι ο άνθρωπος που ουσιαστικά εισήγαγε το karate και στα σχολεία, ο Anko Itosu, στον οποίο αποδίδονται και όλες οι σύγχρονες ορολογίες του παραδοσιακού karate. Σε αυτή τη διαδικασία λοιπόν, απαιτούσε από τους μαθητές του, μεταξύ αυτών τους Kenwa Mabuni(1887-1952) – ιδρυτή του Shito Ryu – και Gichin Funakoshi(1868-1957) – ιδρυτή του Shotokan - να εξασκούν τα naihanchi kata για σχεδόν μια 10ετία, προτού δοκιμάσουν άλλο kata!

Χαρακτηριστικό αποτελεί το γεγονός ότι το kata διασώζεται στη διδασκαλία των συστημάτων karate που αποτελούν απόγονες τέχνες της επαρχίας Shuri της Okinawa, παρά το γεγονός ότι το kata εισήχθη και στη επαρχία Naha από τον Kanryo Higaonna (Higashionna, 1853-1917) στην αρχική ενιαία μορφή του (“παλιό στυλ” – “koshiki”). Ο Higashionna αποτελεί τον ουσιαστικό ιδρυτή αυτού που μετέπειτα εξελίχθηκε στο σύστημα Goju Ryu. Ο ιδρυτής όμως του τελικού εν λόγω συστήματος, ο Chojun Miyagi (1888-1953), αν και μαθητής του Higashionna, δε συμπεριέλαβε ποτέ στο πρόγραμμα διδασκαλίας του το kata αυτό.

Χαρακτηριστικά

Πρόκειται για kata που εκτελούνται στην ισχυρή “στάση αλόγου” (kiba dachi). Αναπτύσσεται σε στενό χώρο, δεξιά και αριστερά, περιέχουν όμως τεχνικές που εφαρμόζονται σε πολλές γωνίες. Πρόκειται για kata που δυναμώνουν γρήγορα και αποτελεσματικά όλο το σώμα.
Στα συστήματα Shorin Ryu και Matsubayashi Ryu είναι τα kata που διδάσκονται σε επίπεδο καφέ ζωνών ή και λίγο νωρίτερα. Στο Shorin Ryu είναι το πρώτο kata που έχει πρώτη/εναρκτήρια δεξιά τεχνική, αντί αριστερή.
Πρόκειται για kata μάχης σε μικρή απόσταση, με συνδυασμούς αρπαγών/αποκρούσεων/χτυπημάτων. Τα bunkai των kata έχουν άμεσες εναλλαγές άμυνας-επίθεσης. Περιέχουν και τεχνικές εκτός ισορροπίας (“kuzushi”).
Μία από τις χαρακτηριστικές κινήσεις του kata είναι το γυριστό λάκτισμα “nami gaeshi” (“κυμματιστό λάκτισμα”, αλλιώς και “naihanchi geri”), το οποίο βρίσκει εφαρμογή ως :
• αντανακλαστική αντίδραση απόκρουσης αντίπαλου λακτίσματος
• αποφυγή σάρωσης στα πόδια
• λάκτισμα στο γόνατο του αντιπάλου.

Τι σημαίνει naihanchi

Εναλλακτικές ονομασίες των naihanchi kata είναι:
• Ιαπωνικά : naihanchi/naihanchin/naihanchen
• Ryu Kyu : naifanchi/naifanchin/naifanchen
• Shotokan : tekki/kiba-dachi (παλαιότερα)
Στις παραπάνω διαφοροποιήσεις πολλές φορές τίθεται κυρίως θέμα γλώσσας και προφοράς, παρά θέμα διαφορετικής σημασίας. Την αλλαγή του ονόματος σε tekki εισήγαγε ο Gichin Funakoshi, όπου το όνομα του kata σημαίνει “σιδερένιο άλογο”. Άλλωστε “kiba dachi” σημαίνει “στάση αλόγου”, ενώ το “nifanchin” (κινέζικη ορολογία της επαρχίας Fuzhou) επίσης μεταφράζεται ως “σιδερένιο άλογο”. Η αλλαγή αυτού του ονόματος από τον Funacoshi σε tekki έχει να κάνει και με την ισχυρή βασική στάση των kata, αλλά και με την αναφορά στον παλιό δάσκαλό του Anko Itosu (Anko σημαίνει “σιδερένιο άλογο”), ίσως δε και στον μετέπειτα δάσκαλό του Anko Asato (1827-1906) (επίσης μαθητής του Matsumura), ο οποίος άλλωστε επίσης του δίδαξε τα εν λόγω kata.
Υπάρχουν διάφορες ερμηνείες όμως του τι τελικά δηλώνει η ονομασία των kata. Ίσως η επικρατέστερη είναι “εσωτερική μάχη σε δύσκολο έδαφος”.
O όρος “naihanchi” στην Okinawa μεταφράζεται ‘’βαδίζοντας με κρυψίνοια”, αλλά μπορεί να αποδοθεί και ως “πλευρική/λοξή μάχη”.
Ο όρος “naifanchi” επίσης σε κινέζικες διαλέκτους αποδίδεται ως “γερά αγκιστρωμένος στο έδαφος”.
Πολλοί θεωρούν ότι παραπέμπει σε μάχη πάνω σε βάρκα ή με την πλάτη σε τοίχο, (και αυτό είναι ένας λόγος που από πολλούς έχει υποτιμηθεί ως μη θεαματικό kata). Άλλωστε, στην Okinawa, ο όρος “naihan” παραπέμπει σε “στενό πέρασμα στους ορυζώνες”, και ο όρος “chi/chin” σε “μάχη”. Ίσως όμως η “μάχη” αυτή παραπέμπει στην ονομασία Νaha, και αναφέρεται στην ομώνυμη επαρχία.